Rozpocznij konsultację z możliwością uzyskania e-Recepty.

Rozpocznij konsultację 59zł

Glucophage – kompleksowy przewodnik po popularnym leku przeciwcukrzycowym

Skład leku Glucophage

Głównym składnikiem aktywnym leku Glucophage jest metformina w postaci chlorowodorku metforminy. Dostępny jest w różnych dawkach, najczęściej jako:

• Glucophage 500 mg
• Glucophage 850 mg
• Glucophage 1000 mg
• Glucophage XR (o przedłużonym uwalnianiu)

Oprócz substancji czynnej, tabletki zawierają substancje pomocnicze, takie jak:

• Powidono K 30
• Magnezu stearynian
• Hypromeloza

W przypadku tabletek o przedłużonym uwalnianiu (Glucophage XR) skład obejmuje dodatkowo specjalne polimery zapewniające stopniowe uwalnianie substancji czynnej.

Mechanizm działania

Metformina, substancja czynna leku Glucophage, działa poprzez kilka mechanizmów:

1. Zmniejszenie wytwarzania glukozy w wątrobie – hamuje glukoneogenezę i glikogenolizę.
2. Zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę – poprawia wykorzystanie glukozy w mięśniach.
3. Opóźnienie wchłaniania glukozy w jelitach – prowadzi do mniejszych wahań stężenia glukozy we krwi po posiłkach.
4. Wpływ na metabolizm lipidów – może korzystnie wpływać na profil lipidowy.

Co istotne, Glucophage nie zwiększa wydzielania insuliny, dzięki czemu nie powoduje hipoglikemii (zbyt niskiego poziomu cukru we krwi) przy monoterapii.

Wskazania do stosowania

Glucophage jest wskazany w następujących przypadkach:

U dorosłych pacjentów:

• Leczenie cukrzycy typu 2, szczególnie u pacjentów z nadwagą, gdy sama dieta i ćwiczenia fizyczne nie wystarczają do kontroli glikemii.
• Może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub insuliną.
• U pacjentów z cukrzycą typu 2 jako leczenie pierwszego rzutu po niepowodzeniu leczenia dietą i wysiłkiem fizycznym.

U dzieci powyżej 10 lat i młodzieży:

• Leczenie cukrzycy typu 2, zwykle jako uzupełnienie diety i ćwiczeń fizycznych.
• Może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną.

Dodatkowe wskazania:

• Zespół policystycznych jajników (PCOS) – stosowany poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label) do poprawy funkcji jajników i regularności cyklu.
• Stany przedcukrzycowe – w niektórych krajach zarejestrowany do zapobiegania rozwoju cukrzycy u osób z grupy ryzyka.

Przeciwwskazania

Glucophage nie powinien być stosowany w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na metforminę lub którykolwiek ze składników leku.
• Cukrzycowa kwasica ketonowa lub śpiączka cukrzycowa.
• Niewydolność nerek lub zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny <30 ml/min).
• Ostre stany, które mogą zaburzać czynność nerek, takie jak:
  • Odwodnienie
  • Ciężkie zakażenie
  • Wstrząs
• Choroby, które mogą powodować niedotlenienie tkanek, jak:
  • Niewydolność serca
  • Niewydolność oddechowa
  • Niedawno przebyty zawał mięśnia sercowego
  • Wstrząs
• Niewydolność wątroby.
• Ostre zatrucie alkoholem, alkoholizm.
• Karmienie piersią.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Kwasica mleczanowa

Najpoważniejszym skutkiem ubocznym związanym z metforminą jest kwasica mleczanowa – rzadkie, ale potencjalnie śmiertelne powikłanie metaboliczne. Ryzyko jej wystąpienia zwiększa się przy:

• Niewydolności nerek
• Odwodnieniu
• Niedotlenieniu tkanek
• Nadużywaniu alkoholu

Czynność nerek

• Przed rozpoczęciem leczenia należy ocenić czynność nerek i regularnie ją monitorować (co najmniej raz w roku).
• U pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek (klirens kreatyniny 30-59 ml/min) zaleca się ostrożność i ewentualne dostosowanie dawki.

Procedury diagnostyczne z zastosowaniem środków kontrastowych zawierających jod

Podanie jodowych środków kontrastowych może prowadzić do niewydolności nerek, co zwiększa ryzyko kwasicy mleczanowej. Glucophage należy odstawić:

• Przed badaniem lub w momencie badania
• Nie podawać przez co najmniej 48 godzin po badaniu
• Wznowić leczenie tylko po ponownej ocenie czynności nerek

Zabiegi chirurgiczne

Glucophage należy czasowo odstawić podczas zabiegu chirurgicznego w znieczuleniu ogólnym, podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym. Leczenie można wznowić nie wcześniej niż 48 godzin po zabiegu, pod warunkiem ponownej oceny czynności nerek.

Dawkowanie i sposób podawania

Dorośli z prawidłową czynnością nerek (GFR ≥ 90 ml/min):

• Dawka początkowa: 500 mg lub 850 mg 2-3 razy na dobę podczas lub po posiłkach.
• Dawka maksymalna: 3000 mg na dobę, podzielona na 3 dawki.
• Glucophage XR (o przedłużonym uwalnianiu): zwykle 500-2000 mg raz na dobę z wieczornym posiłkiem.

Dawkę należy zwiększać stopniowo co 10-15 dni, aby zmniejszyć działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego.

Dzieci powyżej 10 lat i młodzież:

• Dawka początkowa: 500 mg lub 850 mg raz na dobę podczas lub po posiłku.
• Dawka maksymalna: 2000 mg na dobę, podzielona na 2-3 dawki.

Pacjenci w podeszłym wieku:

Dawkowanie należy dostosować do czynności nerek. Regularnie oceniać czynność nerek (co najmniej raz w roku).

Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek:

• GFR 60-89 ml/min: maksymalna dawka dobowa: 3000 mg, można rozważyć zmniejszenie dawki w przypadku pogarszającej się czynności nerek.
• GFR 45-59 ml/min: dawka początkowa: maksymalnie 1000 mg na dobę, maksymalna dawka dobowa: 2000 mg.
• GFR 30-44 ml/min: dawka początkowa: maksymalnie 500 mg na dobę, maksymalna dawka dobowa: 1000 mg.
• GFR < 30 ml/min: stosowanie przeciwwskazane.

Interakcje z innymi lekami

Glucophage może wchodzić w interakcje z następującymi lekami:

Niezalecane jednoczesne stosowanie:

• Alkohol – zwiększone ryzyko kwasicy mleczanowej, zwłaszcza w przypadku głodzenia, niedożywienia lub niewydolności wątroby.

Wymagające zachowania ostrożności:

• Leki wpływające na czynność nerek (np. NLPZ, inhibitory ACE, antagoniści receptora angiotensyny II, diuretyki) – mogą zwiększać ryzyko kwasicy mleczanowej.
• Leki o działaniu hiperglikemizującym (np. glikokortykosteroidy, leki beta-2-mimetyczne, diuretyki) – mogą osłabiać działanie metforminy.
• Leki kationowe (np. cimetydyna, digoksyna, morfina, prokainamid, chinidyna, chinina, ranitydyna, trimetoprim, wankomycyna) – konkurują o transport w kanalikach nerkowych.
• Jodowe środki kontrastowe – mogą powodować niewydolność nerek.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane Glucophage dotyczą układu pokarmowego:

Bardzo często (≥1/10):

• Nudności
• Wymioty
• Biegunka
• Ból brzucha
• Utrata apetytu

Objawy te występują najczęściej na początku leczenia i zwykle ustępują samoistnie. Można je zmniejszyć, przyjmując lek w czasie posiłku i zwiększając dawkę stopniowo.

Często (≥1/100 do <1/10):

• Zaburzenia smaku (metaliczny posmak)

Bardzo rzadko (<1/10 000):

• Kwasica mleczanowa
• Reakcje skórne (rumień, świąd, pokrzywka)
• Zmniejszone wchłanianie witaminy B12 podczas długotrwałego stosowania
• Nieprawidłowe wyniki prób wątrobowych lub zapalenie wątroby

Przedawkowanie

Przedawkowanie metforminy może prowadzić do kwasicy mleczanowej, która jest stanem zagrożenia życia wymagającym natychmiastowej pomocy medycznej. Najskuteczniejszą metodą usunięcia mleczanów i metforminy z organizmu jest hemodializa.

Przechowywanie leku

Glucophage należy przechowywać:

• W miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci
• W temperaturze poniżej 25°C
• W oryginalnym opakowaniu w celu ochrony przed wilgocią

Nie należy stosować leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu.

Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn

Monoterapia Glucophage nie powoduje hipoglikemii, dlatego nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Jednak pacjenci powinni zachować ostrożność, gdy Glucophage jest stosowany w skojarzeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi (pochodne sulfonylomocznika, insulina, repaglinid), które mogą powodować hipoglikemię.

Stosowanie w okresie ciąży i karmienia piersią

Ciąża

Nie ma wystarczających danych dotyczących stosowania metforminy u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu na przebieg ciąży, rozwój zarodka/płodu, przebieg porodu ani rozwój pourodzeniowy. Jeśli pacjentka planuje ciążę lub jest w ciąży, zaleca się, aby cukrzyca była leczona insuliną.

Karmienie piersią

Metformina przenika do mleka ludzkiego. Nie obserwowano działań niepożądanych u noworodków/dzieci karmionych piersią. Jednak ze względu na ograniczone dane, nie zaleca się stosowania Glucophage podczas karmienia piersią.

Podsumowanie

Glucophage (metformina) pozostaje podstawowym lekiem w terapii cukrzycy typu 2 dzięki swojej skuteczności, bezpieczeństwu i korzystnemu wpływowi na metabolizm. Jego unikalne mechanizmy działania, obejmujące zmniejszenie wytwarzania glukozy w wątrobie i zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę, czynią go lekiem pierwszego wyboru dla większości pacjentów z cukrzycą typu 2.

Pomimo licznych zalet, stosowanie Glucophage wymaga świadomości przeciwwskazań, zwłaszcza związanych z czynnością nerek, oraz znajomości potencjalnych działań niepożądanych. Regularne monitorowanie pacjenta, odpowiednie dostosowanie dawki i edukacja na temat objawów kwasicy mleczanowej są kluczowe dla bezpiecznego stosowania tego leku.

Należy pamiętać, że leczenie cukrzycy wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego nie tylko farmakoterapię, ale również modyfikację stylu życia, odpowiednią dietę i regularną aktywność fizyczną.

http://chpl.com.pl/#detail=92748!1289